Yatağan Mermerini Dünyaya Tanıtan Girişimci Ahmet Ayhan

Bu söyleşi, geç kalmış bir söyleşi gibi görünse de işin aslı rahmetli Ahmet Ayhan Bey’i erken kaybettik. Ruhu şad olsun. Beklenmeyen bir ölüm olduğu için Yatağan halkı olarak hepimiz çok üzüldük. Muğla’nın ve Yatağan’ın adını, Mermer sektöründe hem ülkemizde, hem de dünyada tanınmasını sağlayan Ahmet Ayhan, 24 Aralık 1941 tarihinde Çankırı’nın Kalfat Köyü’nde dünyaya gelmiştir.

İlköğretimini köyünde tamamladıktan sonra Ortaöğretimini Çankırı Meslek Lisesi’nde devam etmiştir. Okulunu yarım bırakan Ahmet Bey, çeşitli meslek guruplarında çalışmıştır. Demircilik, Kaynakçılık ve Dondurma satıcılığı yaparak, ailesine maddi olarak katkıda bulunmuştur. 1964 yılında akrabası Hanım Ayhan Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten Yüksel ve Yücel adında 2 oğlu olmuştur. Askerliğini Sarıkamış’ta 24 ay yaptıktan sonra 1966 yılında kaynak bakım işçisi olarak Almanya’ya gitmiş ve burada 12 yıl çalışmıştır. Kazandığı para ile kepçe alan Ahmet Bey, Türkiye’ye geri dönerek Yatağan Termik Santrali’nde bir firmada taşeron olarak çalışmaya başlar. Burada çalışırken Muğla’nın mermer yatakları dikkatini çeker ve ilk ocağını Han Dağı’nın kuzey batısında açar. Fakat ocak verimsiz çıkmıştır. Ahmet Bey, hayal kırıklığına uğrasa da yılmamıştır. Azimle ikinci ocağını Salkım—Kestanecik Bölgesi’nde açar. Bu defa şans yüzüne güler. Ocak verimli çıkmıştır.1989 Yılında Ayhan Mermer’in adlı fabrikasını Demir Köprü Mevkiinde kurarak Yatağan ve ülke ekonomisine katkı sağlamaya başlar. 1999—2004 yılları arasında Belediye Meclisi Üyesi olarak Yatağan Belediyesi’nde hizmet vermiştir. Yatağan’a 24 derslik bir okul kazandırmıştır. Yatağanspor Kulübü Başkanlığı yapmıştır. Çok yardımsever bir insan olan Ahmet Ayhan, birçok kamu ve özel kuruluşlara mermer ve maddi desteklerde bulunmuştur. Söyleşiyi, fabrikada Ayhan Mermer’in üst katında iki güzide evladı Yüksel ve Yücel Kardeşimizle gerçekleştirdik. İlk önce çocuklarını kısaca tanıttıktan sonra onların ağzından rahmetlinin bilinmeyen yönlerini, yaptıklarını ve yaşamını dinleyelim, öğrenelim.
Turgay Mutlu: Yüksel Bey, kısacası kendinizi tanıtır mısınız?
Yüksel Ayhan: 8. Mart 1965 tarihinde Ankara’da doğdum. İlk, Orta ve Liseyi Ankara’da bitirdim. 5 yıl memur olarak çalıştıktan sonra ailemin isteği üzerine babamla birlikte çalışmaya başladım. 1998 yılında Türkiye Taş Dünyası Dergisi’nde babamı anlatmıştım. O dönemde ölüm aklımızın ucundan bile geçmiyordu. Ölümü bizim ve sevenleri için erken oldu. Önemli olan anısını ve ilkelerini öldükten sonra yaşatmaktır. İnşallah yaşadığımız sürece, onun öğrettiği doğruluk, dürüstlük ilkesinden ayrılmadan bayrağını daha yükseklere dalgalandıracağız. Mekânı Cennet olsun.
Turgay Mutlu: Yücel Bey, kendinizi tanıtır mısınız?
Yücel Ayhan: 25 Eylül 1971 tarihinde Almanya’da doğdum. 6 yaşındayken Türkiye’ye döndük. Ben İlk, Orta ve Lise tahsilimi Yatağan’da tamamladım. Liseden sonra babamın yanında iş hayatına adım attım. 25 yıl boyunca babamla birlikte çalıştık. Yılmak bilmeyen mücadeleci yapısıyla Ayhan Mermer’i bugünlere taşıdı. Benim yetişmemde ve iş hayatımın şekillenmesindeki emeğini asla ödeyemeyeceğim ve ömrümün sonuna kadar rahmetle anacağım. Bizlere, hep doğruluk, dürüstlük ve güvenilir olmayı öğretti. Babam çok beyefendi, kibar bir insandı. Kimseyi kırmaz, incitmez, ne olursa olsun az ya da çok herkese yardımcı olmayı ister ve hayır kelimesini asla kullanmazdı. Disiplinli iş hayatının içerisinde altın kalbi ile paylaşmayı seven ve çok sevecen bir yapıya sahipti. Yattığı yer nur olsun. Onun anısını her daim yaşatacağız.
Turgay Mutlu: Babanız kaç yılında Yatağan’a geldi?
Yüksel Ayhan: 1980 yılında Yatağan Termik Santrali kurulma aşamasında Enka Firmasında taşeron olarak çalışmaya geldi. Geliş o geliş, Yatağanlı olduk.
T.M: Babanızın girişimcilik ruhu nasıl oluştu. Mermer Sektörüne nasıl girdi?
Yüksel Ayhan: 1982 yılında Handağı’nın kuzey batı yamacında Özel İdareden aldığı izinle ilk ocağını açıyor. Ama istediği kalitede mermer çıkmayınca Kavaklıdere İlçesi—Salkım Köyü—Kestanecik mevkiinde yeni bir ocak açar. Şansına bu ocak verimli ve kaliteli çıkar. Çıkan ürünleri Türkiye’deki büyük entegre mermer fabrikalarına pazarlar. Ve böylelikle doğal taşımız ülke ve dünya piyasasına girmiş olur. Daha sonra babamız bu sektörün geleceğini parlak olarak görür ve Yatağan’da fabrika kurmaya karar verir. Bu esnada Bayır’da alt yapısı hazır olan yerleri vermek istemelerine rağmen rahmetli babam, Yatağan’da karar kılar.
T.M: Fabrika kaç yılında kuruldu?
Yüksel Ayhan: 1989 yılında fabrikanın ilk Este (Blok kesme makinası) çalıştı ve fabrika faaliyete geçti. Sonraki yıllarda fabrika kapasitesini ve üretim teknolojisini hızla büyüterek bugünkü duruma geldi.
T.M: Yatağan ve civarında daha kaç yıllık bir mermer rezervi var?
Yücel Ayhan: 100-150 yıllık daha bir rezervin olduğu tahmin edilmektedir.
T.M: Ayhan Mermer bünyesinde kaç işçi çalışıyor?
Yücel Ayhan: Balık çiftliği, ocak ve fabrikalar dahil 90 kişiye istihdam sağlıyoruz.
T.M: Kutluyorum. Mermeri hangi ülkelere ihraç ediyorsunuz, satıyorsunuz?
Yücel Ayhan: Daha çok Ortadoğu Ülkelerine satıyoruz.
T.M: Yatağan Mermeri kalite olarak ülke ve dünya bazında ne durumda, tutuluyor mu?
Yücel Ayhan: Şu anda 81 Vilayetin tamamına Yatağan Mermeri gitmektedir. Ve kalite olarak Türkiye’nin en önemli mermer merkezi haline geldi. İnşaat ve mimari projelerde talep edilen üründür, Yatağan Mermeri. Bodrum—Milas Havalimanı Dış Hatlar Bölümü bizim “Ayhan Siyahı” adıyla üretim yaptığımız taşla komple 65.000 m2’si döşenmiştir. Doğal taşımız iyi tutuldu.
T.M: Mermer Sektörü sayesinde Yatağan’da birçok firma ve taşımacılık sektörü de gelişti. Ekmek yiyenler çoğaldı. Bu konuda katkınız var ve Ayhan Mermer olarak ne söylemek istersiniz?
Yüksel Ayhan: İlk fabrika açıldığı yıllarda ilçemizde mermerin taşınması için nakliyeci bulamamıştık. Küçük tonajlı kamyonlar vardı. Bu sektör sayesinde ilçemizde büyük bir taşıma filosu oluştu. Binlerce insan bu sektörden geçimini sağlamaktadır. TIR Taşımacılığı kalkınarak gelişti. Şu an Yatağan nakliye sektörü il bazında bir numara olup, Yatağan Taşıyıcılar Kooperatifimiz büyük bir marka haline geldi. Ayrıca Marangozu, hırdavatçısı ve diğer esnaf gurupları mermer sektörü sayesinde daha çok iş yapar hale geldi. Sevinçliyiz, memnunuz.
T.M: Ayhan Mermer olarak yatırımlara devam edecek misiniz?
Yücel Ayhan: Rahmetli babamızdan aldığımız bayrağı daha üst seviyelere çıkartmak için yatırımlara devam edeceğiz. Fabrikanın üretim kapasitesini ve ürün çeşidini arttırmak için yeni bir projemiz var. Yatağan için katma değer üretmeye devam edeceğiz.
T.M: Birde mermer ocaklarının doğaya verdiği zarar var, yani mermer ocaklarının rehabilitasyonu konusu. Siz mermerciler olarak terk ettiğiniz ocakta ağaçlandırma yapıyor musunuz?
Yüksel Ayhan: Bilim adamlarının bu konudaki açıklaması şöyle; “Ocakların ve fabrikaların doğaya verdiği zararın çok önemli olmadığını ve yıllar geçince doğa kendini yenileyerek bu zararı bertaraf eder” diye de bir bilimsel makalede okudum. Mermerin en ufak bir tozu dahi 120’e yakın sektörde kullanılabiliyor. Ancak bu konuda akılcı bir pazarlamayla ve Yatağan’da bunu yapacak girişimcilerin olmasıyla da zararın tamamen bertaraf edilmesi mümkündür. Mermerin zerresi, tozu Lastik, boya, hayvan yemi, hatta çocuk mamasında (kireç taşı) bile kullanılıyor.
T.M: Arıtma tesisinize devletin görevlisi her daim denetim yapıyor mu?
Yücel Ayhan: Ayhan Mermer 1995 yılında olarak kurduğumuz arıtma tesisi mermer sektöründe en iyilerinden olup, ilk üçe giren bir tesistir. Bu yönden rahatız. Sıkıntımız yoktur.
T.M: Yabancılar gelip ocak ve fabrika almaya başladı. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Yüksel Ayhan: Yabancılardan çekinmiyoruz. Çünkü biz ülke olarak doğal taşımızı güveniyoruz. Kalitemizden eminiz.
T.M: Ayhan Mermer olarak yıllık üretim kapasiteniz ne kadardır?
Yücel Ayhan: Yıllık iki yüz bin (200.000) metre karedir.
T.M: Şu an mermer sektöründe ne gibi bir sıkıntılar var?
Yüksel Ayhan: Pazar daralması, mazotun yüksek olması, elektrik fiyatlarının artması ve vergilerin yüksek olması istihdamın artmasına engel oluyor.
T.M: Doğal taş sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz? Gelecekten ne bekliyorsunuz?
Yüksel Ayhan: Yukarıda saydığımız sıkıntılar giderilirse istihdam artar ve teknolojiler sektörümüze gelir.
T.M: Sizce mevcut yasalar yeterli mi? Maden yasası değişmeli mi?
Yücel Ayhan: Acilen değişmelidir. Maden Bakanlığı kurulmalı, bürokratik engeller kaldırılmalı, mermer sektörünün önü açılmalı ve bürokrasi yerelde çözülmelidir. Ankara’ya bağlı olmamalıdır.
T.M: Ege Bölgesi’nin ve Yatağan’ın sektördeki yeri ne?
Yücel Ayhan: Türkiye’de şu an Yatağan Mermeri aranan ve tutulan bir markadır. Ege Bölgesini de Yatağan mermeri temsil etmektedir. İhracat olarak turizmden sonra mermer sektörü ilk sıradadır.
T.M: Kalifiye eleman sıkıntısı çekiyor musunuz? Bu konudaki düşünceniz nedir?
Yücel Ayhan: Çok çekiyoruz. Ülke genelinde Meslek Liselerinde doğal taş bölümleri açılması gerekiyor. Yüksekokulda bu bölüm var, altta yok. Acilen bu konuda bakanlık çalışma yapmalıdır.
T.M: Sektör içi bilinçsiz ve haksız rekabet sizi de etkiliyor mu?
Yüksel Ayhan: Sektörümüzde kayıt dışı çalışan firmalar yabancılardan daha çok zarar vermektedir. Devletimiz etkin çalışarak kayıt dışılığın önüne geçmesi lazım.
T.M: Taşımacılık, Liman yetersizliği ve pahalılığı konusunda sıkıntı çekiyor musunuz?
Yücel Ayhan: Hem deniz taşımacılığı hem de raylı taşıma acilen yapılması gerekiyor. Güllük Limanı bize daha yakın olduğu halde yüklemeyi İzmir Limanından yapıyoruz.
T.M: Çin pazarınızı etkiliyor mu?
Yücel Ayhan: Burdur yöresinde 120 tane ocağımız, Çinli firmalara satılmış olup ne acıdır ki istihdam olarak, katma değer olarak ülkemiz kaybetmiştir.
T.M: Bilgi ve teknoloji olarak mermer sektörü ülkemizde hangi konumda?
Yücel Ayhan: Son yıllarda mermer sektörü olarak teknoloji yönünde ilerleme kaydedildi. Bunun yanında sanayi ve üniversite iş birlikteliğini arttırmak gerekiyor. Bizleri onların desteklemesi lazım.
T.M: Türk Mermeri dünyada hak ettiği yerini aldı mı?
Yücel Ayhan: Hak ettiği yeri aldı. İzmir Mermer Fuarı, dünyada ilk üçün içerisine girmiştir. Gönül ister ki bu fuarı Muğla’da yapabilsek. Artı hem turizmini ön plana çıkartabiliriz. Tarihi olarak ta Stratonikiea ve Lagina’da kullanılan mermerler, yine bizim bu bölgenin (Yatağan ) mermerleridir.
Buradan anlaşılmıştır ki Yatağan mermerinin kullanıldığı tarihler 2000 yıl öncesine dayanmaktadır.
T.M: Ayhan Mermer olarak tarihe önem vermeniz bizler için çok önemli. Kutluyorum. Ne tür bir katkı sağlayacaksınız?
Yücel Ayhan: Ayhan Mermer olarak her türlü katkıyı veririm. Stratonikiea ve Lagina’nın tanıtımı için sponsor olmaya ve görsel olarak her türlü hizmeti vermeye hazırım. Eskihisar’ın girişine (Stratonikiea) mermerden büyük bir giriş kapısı yapılmasını üstlenirim.
T.M: Muğla’da kaç fabrika var ve kaç kişi bu sektörden ekmeğini kazanıyor?
Yüksel Ayhan: Mermer Sektöründe atölyeler, fabrikalar ve ocaklar dahil 100.000’nin üzerinde işçi çalışıyor. 100’e yakın fabrika ve 70’e yakın ocak var.
T.M: Ayhan Kardeşler olarak rahmetli babanızla ne kadar çok övünseniz ve gururlansanız azdır. Yatağan’a yaptığı bu hizmetler ve sağladığı istihdamdan dolayı her daim hatırası hayırla anılacaktır. Toprağı bol olsun. Yatağan Belediye Başkanlığına ve meclisine buradan bir önerim olacaktır; Evinizin olduğu yerdeki isimsiz parkın adını, babanız Ahmet Ayhan adının verilmesi, içerisine de sizin mermerden yaptıracağınız bir büstün dikilmesi ve altına da “Yatağan Mermerini Dünyaya tanıtan İş Adamı Ahmet Ayhan” diye yazılmasıdır. Umarım bu gelecekte gerçekleşir. Bu güzel söyleşiden dolayı her ikinizi de teşekkür ederim. Son olarak ne söylemek istersiniz?
Ayhan Kardeşler: Bizler Ayhan Ailesi olarak, Yatağan sevdalısıyız. Yatağanımızın gelişmesi, kalkınması için üzerimize düşen bütün her şeyi yapmaya hazırız. Babamızın izinden yürüyoruz. Mekânı Cennet olsun. Ömrümüzün sonuna kadar bizleri yetiştirdiği için duamızı eksik etmeyeceğiz. Ahmet Ayhan Parkı’nı önerdiğiniz ve rahmetli babamız adına yaptığımız bu anlamlı söyleşi için teşekkür ederiz. Babamız Yatağan’ı ve Yatağanlıları çok severdi. Bizde tüm Yatağan Halkına sevgi ve selamlarımızı sunuyoruz. Hoşça kalınız…